ଅବହେଳିତ ଟାଙ୍ଗୀର ସୁରକ୍ଷିତ କୀର୍ତ୍ତି : ବଳରାମ ଦେବ ମନ୍ଦିର ।

ଟାଙ୍ଗୀ,୧୭/୮,(ଉତ୍କଳ ବ୍ୟୁରୋ): କଳା, ସଂସ୍କୃତି, ଐତିହ୍ୟର ରାଜ୍ୟ। ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା ଯେଉଁଠି ବାରମାସରେ ପାଳନ ହୁଏ ତେର ପର୍ବ । ଗାଁ ଠାରୁ ସହର ସବୁଠି ରହିଛି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ। ଆମ ଜାତି ଓ ମାଟିର ଆରାଧ୍ୟ ଜଗତର ନାଥ ଜଗନ୍ନାଥ ମହାପ୍ରଭୁ।ଏବେବି ଅନେକ ମଠ ମନ୍ଦିର ରହିଛି ଯାହାର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ବ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ନେଇଛି।ହେଲେ ତାହା ଅବହେଳିତ ଅବସ୍ଥାରେ ପଡ଼ିରହିଛି। ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନ ବିଷୟରେ ଆମେ କହୁଛୁ ଯାହା ହେଉଛି ରାଜ୍ୟ ରାଜଧାନୀର ଜିଲ୍ଲା ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲାର କଥା। ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ଟାଙ୍ଗୀ ବ୍ଲକ୍ ଟାଙ୍ଗୀ ସଦର ମହକୁମାରେ କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ବଳରାମ ଦେବ ବିଜେ କରିଛନ୍ତି । ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଏକ ଐତିହ୍ୟ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା ବେଳେ ଏହି ମନ୍ଦିର ଦାୟିତ୍ଵ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ନିଜ ଅଧୀନକୁ ନେବା ସତ୍ୱେ ପରିଚାଳନା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମୁରବୀ ବିହୀନ ହୋଇପଡିଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଉଛି। 

ଲୋକ କଥା ରହିଛି କାହିଁ କେଉଁ ଆବାହମାନ କାଳରୁ ଏକ ବିରାଟ ବର ଗଛ ମୂଳରେ ଛୋଟ ମନ୍ଦିରରେ ବିଜେ ପ୍ରଭୁ ବଳରାମ ଦେବଙ୍କ ସ୍ଥାପିତ ମୂର୍ତ୍ତି ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ ।ପୂର୍ବେ ଏହି ମନ୍ଦିର ବାହାରେ ନିୟମିତ ବାଘ ବସୁଥିବାର ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ଠାରୁ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ । ସେତେବେଳେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଘଞ୍ଚ ବଣ ଜଙ୍ଗଲରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା। ବହୁ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ଟାଙ୍ଗୀ ବଳରାମ ଦେବ ବିଦ୍ୟାପୀଠ (ହାଇସ୍କୁଲ) ଓ ଶିକ୍ଷକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା। ହାଇସ୍କୁଲର ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ବିଶିଷ୍ଟ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ ଡମ୍ବରୁ ଧର ପରିଡା ଓ ସଂସ୍କୃତ ଶିକ୍ଷକ ସଦାଶିବ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଯୋଗୁ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଶୁଣାଯାଏ। କିଛି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହି ମନ୍ଦିର ପରିସରକୁ କେତେକ ଲୋକ ଜବର ଦଖଲ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ବେଳେ ମନ୍ଦିର ପୂଜକ ସ୍ୱର୍ଗତ ପ୍ରାଣନାଥ (ପାଣୁ )ରଣା ଏହାର ପ୍ରତିବାଦ କରିବା ସହ ନନ୍ଦ କିଶୋର ଭୁଜବଳ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ଜଣାଇଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଘଟଣା ସ୍ଥଳରେ ପହଂଚି ବୁଝାସୁଝା କରି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିଥିଲେ।ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରରେ ଉନ୍ନତିକରଣ ନିମିତ୍ତ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ଡମ୍ବରୁଧର ପରିଡାଙ୍କ ଧର୍ମ ପତ୍ନୀ ହାରମଣୀ ଦେବୀ ତାଙ୍କ ସୁପୁତ୍ର ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ରାଜ କିଶୋର ଭୁଜବଳଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥିଲେ।ଶ୍ରୀ ଭୁଜବଳଙ୍କ ସାନ ଭାଇ ନନ୍ଦ କିଶୋର ମଧ୍ୟ ଏଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ମନେ ପକାଇବା ପରେ ସେ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗକୁ କିଛି ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।

ବିଭାଗୀୟ ଅଧିକାରୀ ମାନେ ମନ୍ଦିର ପରିଦର୍ଶନ କରି ଏହା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ମୂର୍ତ୍ତି ବୋଲି ସର୍ଭେକ୍ଷଣରୁ ଜାଣି ପାରିଥିଲେ। ବିଭାଗ ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ନିଜ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ନେବା ପାଇଁ ସ୍ଥିର କରି ମନ୍ଦିର ଜମିଜମା ରେକର୍ଡ ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ ମନ୍ଦିର ଜମିର ରେକର୍ଡ ଭୁକ୍ତ ପ୍ରଜା ହେଉଛନ୍ତି ଟାଙ୍ଗୀର ଜଗବନ୍ଧୁ ପୃଷ୍ଟି ସେ ଇହ ଜଗତରୁ ବିଦାୟ ନେଇସାରିଥାନ୍ତି। ନନ୍ଦ କିଶୋର ଭୁଜବଳ କେତେକ ସହଯୋଗୀ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ପୁଅ ବିଜୟଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ କରି ତାଙ୍କୁ ବୁଝାସୁଝା କରିବା ପରେ ତାଂକ ଠାରୁ ଜମିର ପଟ୍ଟା ନେଇ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗରେ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ।ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ମନ୍ଦିର ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କିତ ସୂଚନା ଫଳକ ଲଗାଇ ମନ୍ଦିର ମଣ୍ଡପ ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଓ ଜଣେ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଥିଲା।ଆଉକିଛି ଅନୁଦାନରେ ମନ୍ଦିର ରୋଷ ଘର ମଧ୍ୟ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି। ଏହି କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଡେପୁଟେସନରେ ଚଣ୍ଡେଶ୍ଵର ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ବାବା ଚଣ୍ଡିହର ଦେବଙ୍କ ମନ୍ଦିରକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା।ସୂଚନା ଯୋଗ୍ୟ, ଷାଠିଏ ଦଶକ ପ୍ରାରମ୍ଭରୁ ଟାଙ୍ଗୀର କୈବର୍ତ୍ତ ସଂଘ ଏଠାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ରଜ ସମୟରେ ବାଦୀ ପାଲ୍ଲା ପରିବେଷଣ କରାଇଆସୁଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ମନ୍ଦିର ପରିସର ବିକଶିତ ହେଉଛି। ସରପଞ୍ଚ କିଶୋର କୁମାର ବେହେରା ସବୁବେଳେ ମନ୍ଦିର ପ୍ରତି ଶୁଭ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି। କୈବର୍ତ୍ତ ସଙ୍ଘର ସ୍ଥାୟୀ ପାଲ୍ଲା ମଣ୍ଡପ ଓ ଯଂଜ୍ଞ କମିଟି ତରଫରୁ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଯଂଜ୍ଞ ମଣ୍ଡପ ମଧ୍ୟ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି।ଟାଙ୍ଗୀ ଓ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଂଚଳର ବହୁ ସଭା ସମିତି, ନ୍ୟାୟ ନିଶାପ, ବିବାହ ବ୍ରତ ଇତ୍ୟାଦି ଏଠାରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଆସୁଛି।

ଏବେ ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଟାଙ୍ଗୀ ପଞ୍ଚାୟତ ସମିତି ତରଫରୁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସାଂସଦ ଅପରାଜିତା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀଙ୍କ ସହାୟତାରେ ଏଠାରେ ଏକ ସାମୁହିକ ପାଠାଗାର ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ନିର୍ମାଣ ହେବା ପାଇଁ ଭିତ୍ତି ପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇସାରିଛି।ଅପର ପକ୍ଷେ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗର ସୂଚନା ଫଳକକୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନାହିଁ। ମନ୍ଦିର ପୂଜକ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରଣା ଫଳକକୁ ଆଦୌଁ ଦେଖି ନଥିବା କହୁଛନ୍ତି। କୈବର୍ତ୍ତ ସଂଘ ଏଠାରେ ଆୟୋଜିତ ବିବାହ, ବ୍ରତ, ନିର୍ବନ୍ଧ ଓ ସାଧାରଣ ବୈଠକ ଇତ୍ୟାଦିରୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ପରିମାଣର ଅର୍ଥ ଆଦାୟ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଉଛି।ତେଣୁ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ କାହାର ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଜଣେ ଭଦ୍ର ବ୍ୟକ୍ତି ଏନେଇ ଟାଙ୍ଗୀ ବିଡ଼ିଓ ଙ୍କୁ ପଚାରିବାରେ ସେ ଏ ବାବଦରେ କିଛି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ ବୋଲି କହିଥିଲେ। ତେବେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚତୁରତାର ସହ ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗର ସୁରକ୍ଷିତ କୀର୍ତି ଫଳକଟିକୁ ସେଠାରୁ ହଟାଇଦିଆଯାଇଥିବା ସନ୍ଦେହ କରାଯାଉଛି। ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରି ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ କୁମ୍ଭକର୍ଣ୍ଣ ନିଦ୍ରାରେ ଶୋଇଯାଇଥିବା ବେଳେ ସମ୍ପ୍ରତି ଏହି ମନ୍ଦିର ଦାୟିତ୍ୱ କାହାର ବୋଲି ସାଧାରଣରେ ଗୁଞ୍ଜରଣ ସୃଷ୍ଟି ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ପ୍ରତ୍ନ ତତ୍ତ୍ୱ ବିଭାଗ ଏହାର ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଦେବାକୁ ସାଧାରଣରେ ଦାବୀ ହେଉଛି।